بررسی کالوس‌زایی و باززایی گیاه در صنوبر پده (Populus euphratica Oliv) با استفاده از کشت تخمدان

در این پژوهش، تخمدانهای نارس و بالغ صنوبر پده، از پایه‌های مادری حاشیه رودخانه کارون جمع‌آوری شدند. پنج تیمار سترون‌سازی در یک طرح کاملاً تصادفی با هشت تکرار شامل کلرور مرکوریک 1/0% به همراه اتانول 70% هر یک به مدت 30 ثانیه، اتانول 70% به مدت 30 ثانیه به همراه هیپوکلریت سدیم 25% به مدت 10 دقیقه و اتانول 70% به مدت 1 دقیقه به همراه هیپوکلریت سدیم 25% به مدت 10 دقیقه به‌ترتیب به‌عنوان تیمارهای مطلوب سترون‌سازی مورد ارزیابی قرار گرفت. میزان کالوس‌زایی حاصل از بکارگیری چهار تیمار هورمونی، به‌ روش تجزیه کوواریانس در یک طرح کاملاً تصادفی با شش تکرار بررسی شد. IBA به میزان mg/l 3 و BAP به مقدار mg/l 1/0 و نیز تیمار D–2,4 به میزان mg/l 3 و kin به مقدار mg/l 1/0 در محیط پایة MS به عنوان بهترین تیمارهای کالوس‌زایی معرفی گردیدند. همچنین معادله رگرسیونی سن ریزنمونه و میزان کالوس‌زایی آنها محاسبه گردید. منحنی رگرسیونی نشان داد که با افزایش سن ریزنمونه میزان کالوس‌زایی کاهش یافت. باززایی کالوسهای موجود در چهار تیمار شاخه‌زایی در یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار بررسی شد. BAP به میزان mg/l 2 و NAA به مقدار mg/l 5/0 در محیط پایه MS به‌عنوان بهترین تیمار مطلوب شاخه‌زایی از کالوسهای موجود پیشنهاد شد. جهت ریشه‌زایی نیز پنج تیمار با چهار تکرار در یک طرح کاملاً تصادفی بررسی گردید و در نهایت NAA و IBA هر یک به میزان mg/l 1/0 در محیط پایة MS با 2/1 نیترات به‌عنوان بهترین تیمار ریشه‌زایی معرفی شد. گیاهکهای باززایی شده پس از طی مراحل مختلف سازگاری در محیط خاک به مزرعه انتقال یافتند.